Càng về khuya, mình càng hay nghĩ lan man về cách thức mà những giáo huấn từ cách đây hàng ngàn năm, vượt qua bao thăng trầm thời đại, mà vẫn được bảo tồn vẹn nguyên cho chúng ta ngày nay. Nhiều lúc mình cứ tưởng "Kho Tàng Pháp Bảo" là cái gì đó to tát lắm, kiểu như một cái thư viện khổng lồ chứa đầy kinh sách cổ hoặc những định dạng số hóa của công nghệ ngày nay. Thế nhưng, tôi lại cảm nhận nó mang hình ảnh của một chiếc mỏ neo hơn cả. Một thực thể giúp tâm thức không bị cuốn phăng đi theo mấy cái trào lưu hay những cách giải thích "tiện lợi" của thời đại bây giờ.
Tôi tự đặt câu hỏi rằng, nếu thiếu đi kho tàng di sản đó —thiếu vắng Tam Tạng Pāḷi cùng hệ thống Chú giải, Phụ chú giải mà các bậc Tổ sư đã khổ công bảo tồn— ắt hẳn đạo Phật hiện thời đã bị biến dạng thành một loại tín ngưỡng pha trộn nào đó. Xã hội thường có khuynh hướng làm cho giáo luật trở nên "thoải mái" hơn, sao cho tương thích với nhịp sống hối hả hiện nay, song chính sự "đơn giản hóa" cực đoan đó có lúc lại tiêu diệt cái hồn thực sự của Chánh Pháp. Tôi tin rằng Chánh Pháp sẽ không biến mất một cách đột ngột. Nó sẽ dần trở nên mông lung và loãng đi từng chút một qua mỗi ngày, cho đến lúc hành giả không còn thấy được đích đến ban đầu nằm ở đâu.
Lúc đọc qua các tạng kinh, tôi thấy có chút lo lắng về bổn phận "gìn giữ" giáo pháp. Nhiệm vụ này không đơn thuần là giữ cho kinh sách không bám bụi trên kệ, mà là nỗ lực để các chuẩn mực thánh thiện đó luôn sống động trong chính con người mình. Pháp Bảo giống như một cái thước đo vậy. Bất cứ khi nào tiếp cận một tư tưởng mới hay phương pháp tu tập "khác lạ", chúng ta đã có cơ sở để so sánh. Thiếu đi bộ quy tắc này, ta rất dễ bị cảm tính chi phối hoặc bị lệ thuộc vào những cảm giác thoáng qua. Hành trì dựa trên cảm hứng nhất thời ắt sẽ dẫn đến việc lầm đường lạc lối, bản thân tôi đã từng trải qua sự sai lầm này nhiều lần.
Một điều thú vị là kho tàng Pháp này không chỉ dành cho hàng ngũ tu sĩ. Dưới góc độ người tại gia, tôi thấy mình cũng cần có bổn phận gìn giữ. Nhiệm vụ này không bắt nguồn từ việc đi giảng dạy đạo lý cho người đời, mà là tinh tấn học hỏi đúng đắn, hiểu sâu sắc để bảo vệ tính nguyên bản của giáo lý. Dường như khi không được đem ra sử dụng, Pháp Bảo chỉ là một mớ giấy mực im lìm, là những trang kinh nằm im lìm trên kệ sách. Chỉ khi chúng ta áp dụng Pháp để soi xét mọi hành động, ngôn từ hay những lúc tâm mình nổi sóng, thì lúc đó Pháp Bảo mới thực sự "vận hành".
Khi tưởng nhớ các thế hệ cha ông đã kiên trì truyền tụng, sao chép kinh điển, và xác minh từng từ ngữ một để kế thừa, tôi tự nhận thấy mình còn nhiều lười biếng. Chúng ta đang sống trong thời đại mà website mọi thứ đều sẵn có qua một cái chạm trên màn hình điện thoại, nhưng chính sự tiện lợi đó đôi khi lại khiến ta trở nên thiếu sâu sắc. Việc bảo vệ Chánh Pháp dường như rất lớn lao, nhưng có lẽ nó bắt nguồn từ hành động đơn giản: chịu khó ngồi xuống, đọc tụng một bài kệ thật sâu, rồi tự kiểm điểm xem mình có đang thực hành đúng pháp hay không. Không đòi hỏi sự hào nhoáng bên ngoài, chỉ cần một tấm lòng chân thành với chính mình.
Màn đêm thật yên bình, có lẽ đây là lúc thích hợp để khép lại dòng suy tưởng này. Pháp vốn dĩ vẫn ở đó, không thay đổi, chỉ có mình là cứ mải miết đi tìm những thứ xa rời mà quên mất cái gốc rễ ngay dưới chân. Có lẽ chính sự im ắng tuyệt đối này lại là lúc Pháp bảo dễ dàng lan tỏa vào nội tâm nhất.